Bố mẹ thân mến,
Các nhà khoa học thần kinh tại Đại học Harvard đã khám phá ra rằng: sự phát triển của não bộ trong giai đoạn đầu đời (đặc biệt từ 0 – 5 tuổi) là nền tảng quan trọng quyết định thành công của trẻ ở trường học lẫn cuộc sống sau này. UNICEF cũng khuyến cáo: 1000 ngày đầu đời là cơ hội vàng để đặt nền móng và định hình tương lai vững vàng cho con trong suốt quãng đời về sau.
Vậy vì sao 1000 ngày đầu đời của trẻ lại là giai đoạn quan trọng không thể bỏ lỡ? Bằng cách nào bố mẹ có thể đáp ứng các nhu cầu của con trong giai đoạn này để con phát triển tối ưu??
Cùng theo dõi bài viết sau từ MerryStar, bố mẹ nhé!
1000 ngày đầu đời có thể định hình tương lai một đứa trẻ, chúng ta chỉ có duy nhất một cơ hội để làm đúng ngay từ đầu
GIAI ĐOẠN 1000 NGÀY ĐẦU ĐỜI LÀ GÌ?
Theo UNICEF, 1000 ngày đầu đời được tính từ thời điểm người mẹ thụ thai đến khi trẻ 2 tuổi và được chia thành 3 giai đoạn riêng biệt.
- Giai đoạn 1: 270 ngày đầu tiên em bé trong bụng mẹ đến khi chào đời.
Giai đoạn này, dinh dưỡng của người mẹ là yếu tố tối quan trọng. Một chế độ ăn uống cân bằng, đa dạng có thể giúp mẹ đảm bảo sức khỏe tốt nhất cho bản thân và em bé.
- Giai đoạn 2: 180 ngày tiếp theo (giai đoạn sơ sinh) từ 0 đến 6 tháng tuổi.
Giai đoạn này, em bé vừa chuyển từ thế giới trong cơ thể mẹ ra thế giới bên ngoài, sữa mẹ cùng chế độ chăm sóc, tình yêu thương và sự quan tâm từ người nuôi dưỡng là nền tảng cốt lõi để đảm bảo sự sống cho cơ thể còn non nớt và dễ tổn thương của trẻ.
- Giai đoạn 3: 550 ngày tiếp theo – bé từ 07 đến 24 tháng.
Đây là những năm tháng trẻ chập chững tập đi, tập làm quen với các dạng thức ăn thô và tinh, phát triển nhận thức, cảm xúc xã hội, hình thành các mối quan hệ đầu tiên và định hình nhân cách đầu đời.
1000 ngày đầu đời được tính từ thời điểm còn là bào thai trong bụng mẹ đến khi em bé 2 tuổi. Ảnh: UNICEF
VÌ SAO 1000 NGÀY ĐẦU ĐỜI LẠI QUYẾT ĐỊNH TƯƠNG LAI CỦA TRẺ?
Nghiên cứu từ Trung tâm Phát triển Trẻ em thuộc Đại học Harvard (Center on the Developing Child) đã chỉ ra: chỉ trong vài năm đầu đời, hơn 1 triệu kết nối thần kinh mới sẽ được hình thành mỗi giây. Giai đoạn tăng sinh mạnh mẽ và thần kỳ này của các tế bào thần kinh sẽ không bao giờ lặp lại trong cuộc đời, và giảm dần ở các giai đoạn sau. Trong 1000 ngày đầu đời, não bộ của trẻ có thể phát triển lên đến 80% khối lượng não bộ của người trưởng thành.
Đường dẫn thần kinh về thị giác và thính giác sẽ phát triển đầu tiên. Tiếp theo là kỹ năng ngôn ngữ sớm và các chức năng nhận thức cao hơn. Chính trong thời gian này, sự phát triển liên tục về nhận thức, ngôn ngữ, kỹ năng vận động, giao tiếp xã hội và các kỹ năng cảm xúc sẽ tạo nền tảng cho hình thành tư duy, năng lực giải quyết vấn đề, giao tiếp thể hiện cảm xúc và vun đắp các mối quan hệ xã hội. Quá trình này sẽ chịu ảnh hưởng và được định hình bởi các trải nghiệm khác nhau của trẻ trong môi trường sống và giáo dục.
Do đó, 1000 ngày đầu đời được coi là giai đoạn ngắn ngủi nhưng quý giá như “vàng” để trẻ thiết lập khả năng học tập, thích nghi với các thay đổi và phát triển khả năng phục hồi – những nền tảng quan trọng cho sức khỏe, học tập, năng suất, hạnh phúc trong tương lai.
Sơ đồ về sự phát triển các của giác quan, ngôn ngữ và nhận thức ở trẻ diễn ra mạnh mẽ nhất trong năm đầu đời. Nguồn: Trung tâm Phát triển Trẻ em thuộc Đại học Harvard
CHA MẸ NÊN CHĂM SÓC TRẺ NHƯ THẾ NÀO TRONG 1000 NGÀY ĐẦU ĐỜI
Theo UNICEF, sự phát triển của trẻ em giai đoạn ấu thơ này là kết quả của mối tương tác giữa trẻ và môi trường nuôi dưỡng, chăm sóc. Môi trường nuôi dưỡng bao hàm tất cả các yếu tố như: dinh dưỡng, sức khỏe, sự an toàn, yêu thương, chơi đùa và cơ hội học tập ngay từ giai đoạn đầu đời… Trẻ em sẽ phát triển hết tiềm năng nếu thực sự được hỗ trợ của 3 yếu tố cơ bản: Dinh dưỡng tối ưu, sự gắn kết ổn định đối với người chăm sóc trẻ và sự an toàn của môi trường chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ. Khi thiếu một hoặc hơn trong ba yếu tố trên, sự phát triển về thể chất, xã hội, tình cảm và nhận thức của trẻ có khả năng bị xáo trộn.
Chế độ dinh dưỡng tối ưu
Ở giai đoạn đầu tiên của 1000 ngày, cân nặng, thói quen, lối sống của người mẹ có thể ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất, hệ thống miễn dịch và các cơ quan của bé. Để mang đến cho trẻ khởi đầu tốt nhất, mẹ cần có một chế độ ăn uống lành mạnh trong khi mang thai và cho nuôi con bằng sữa mẹ (nếu có thể) đến hết giai đoạn 1.000 ngày. Khi con bắt đầu ăn dặm, bố mẹ có thể giúp con phát triển thói quen ăn uống lành mạnh suốt đời bằng một chế độ ăn đa dạng các nhóm thực phẩm để đảm bảo đầy đủ hàm lượng dinh dưỡng, đồng thời làm quen với, các chế độ ăn tinh, ăn thô với thức ăn lỏng, rắn, bán rắn… để kích thích hệ tiêu hóa, giúp con tăng cường đề kháng và phát triển thể chất cân đối.
Tại MerryStar thực phẩm luôn đa dạng để đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ cho các con, nhằm hỗ trợ tốt nhất cho sự phát triển của trẻ giai đoạn 1000 ngày đầu đời
Sự gắn kết và tương tác ổn định đối với người chăm sóc
Sau khi chào đời, mỗi giây, não bộ của con sẽ tiếp tục phát triển, đặc biệt khi con tương tác với thế giới này. Chất lượng của những trải nghiệm và tương tác mỗi ngày với môi trường xung quanh có vai trò vô cùng quan trọng, tác động đến sự phát triển cảm xúc, nhận thức.
Con bắt đầu kết nối chính mình với thế giới qua những tiếng bi bô, những biểu cảm trên khuôn mặt đáng yêu, những cử chỉ vụng về với đôi tay bé xíu. Bố mẹ hoặc người chăm sóc đáp lại bằng cùng một kiểu phát âm, cùng một cách ra tín hiệu. Điều này giúp con hình thành cảm giác an toàn, tin tưởng vào thế giới xung quanh. Từ đó, con xây dựng mối quan hệ lành mạnh và ổn định bố mẹ nói riêng và người chăm sóc nói chung.
Trong trường hợp không có phản hồi như vậy, hoặc những phản hồi không đáng tin cậy, thiếu nhất quán, không phù hợp – cấu trúc não sẽ không được hình thành đúng như mong đợi. Điều này có thể dẫn đến những sai lệch trong hành vi và quá trình học tập của con ở tương lai.
Một môi trường yêu thương, ấm áp là vô cùng quan trọng để trẻ có được sự gắn bó an toàn và tin tưởng vào thế giới xung quanh
Môi trường nuôi dưỡng an toàn, lành mạnh
Bên cạnh một môi trường tin cậy, ấm áp, yêu thương, trẻ em cần không gian sống và học tập an toàn, lành mạnh, tránh xa những tác nhân ô nhiễm hay độc hại, đảm bảo vệ sinh từ nguồn nước đến không khí. Con cần được bảo vệ an toàn khỏi bất cứ nguy cơ nào từ môi trường.
Ngoài ra, môi trường nuôi dưỡng an toàn, lành mạnh cũng bao gồm không gian để trẻ được chơi đùa và học tập tốt nhất. Bố mẹ có biết chỉ 15 phút chơi cùng con mỗi ngày có thể kích hoạt hàng ngàn kết nối thần kinh trong bộ não của con không? Chơi đùa là chìa khóa để con học tập, phát triển nhận thức, tăng cường sự tự tin, nuôi dưỡng niềm vui, cảm xúc hạnh phúc, phát triển kỹ năng xã hội, ngôn ngữ lẫn giao tiếp. Tất cả giúp tạo nên em bé khỏe mạnh toàn diện, hoạt bát và tươi vui. Những cách thức chơi sáng tạo, đa dạng hình thức giúp kích thích sự phát triển từ những khía cạnh khác nhau như chơi theo nhóm, chơi một mình, chơi với ba mẹ, chơi cùng thầy cô, bạn bè.
Môi trường nuôi dưỡng an toàn, lành mạnh cũng bao gồm không gian và hình thức đa dạng để trẻ được chơi đùa và học tập tốt nhất.
Ngoài ra, trẻ em cần được tạo không gian khám phá, tiếp xúc với môi trường thiên nhiên. Những lớp học không tường và thế giới thiên nhiên kỳ thú, sự tiếp xúc với cỏ cây, hoa lá, đất, nước, các loài động vật…. không chỉ kích thích sự phát triển của 5 giác quan mà còn nuôi dưỡng trong các con những cảm xúc lành mạnh và sự gắn kết với thế giới xung quanh.
Thiên nhiên trong lành là môi trường quan trọng giúp con phát triển toàn diện và mạnh khỏe
Với những chia sẻ trên đây từ MerryStar, mong rằng các bố mẹ đã hiểu hơn về tầm quan trọng của 1000 ngày đầu đời với con. Quãng thời gian 1000 ngày tuy chiếm tỉ lệ nhỏ trong cuộc đời, nhưng là những viên gạch quan trọng nhất đặt nền móng cho tương lai của con sau này. Là cha mẹ, chúng ta chỉ có duy nhất một lần để quyết định đúng đắn ngay từ đầu.
Hãy để MerryStar cùng bố mẹ, nâng niu con trong giai đoạn 1000 ngày đầu đời, trao con những điều tốt nhất cho một tương lai vững vàng và vượt trội.
Kết nối ngay với MerryStar qua Hotline: 093168399 để được tư vấn về chương trình học cho trẻ từ 14 tháng, bố mẹ nhé!
Nguồn tham khảo:
- Center on the Developing Child (2007). The Science of Early Childhood Development (InBrief).
- United Nations Children’s Fund (UNICEF) (2023) . From the first 1000 days to a resilient future.
- Raisingchildren.net.au ; 2022; Suitable for 0-8 years – Why play is important
- UNICEF Philippines; 2015; First 1.000 days of life.
